W wyniku nabycia spadku przez więcej niż jednego spadkobiercę powstaje wspólność majątku spadkowego, która jest stanem przejściowym. Współspadkobiercy mogą podzielić nabyty spadek pomiędzy siebie na podstawie zawartej umowy lub w postępowaniu przed sądem. Sądowy podział spadku jest możliwy na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Dział taki powinien zasadniczo objąć cały spadek. Przedmiotem podziału są zaś tylko aktywa spadkowe.
Umowny podział spadku polega na wzajemnym uzgodnieniu sposobu podziału aktywów spadkowych. Umowa taka musi zostać zawarta przez wszystkich spadkobierców. Spadkobiercy muszą zaś być zgodni co do sposobu dokonania działu. Umowa może zostać zawarta w dowolnej formie z tym zastrzeżeniem, że jeżeli w skład spadku wchodzi nieruchomość, umowa powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Sposób i warunki podziału określają same strony. Umowa powinna całościowo regulować wzajemne stosunki dotyczące spadku. W umowie strony powinny dokonać zaliczenia darowizn, uregulować wzajemne rozliczenia związane z poniesionymi na spadek nakładami itp. Brak uregulowania tych kwestii może oznaczać, że strony zrzekły się ich dochodzenia w przyszłości. Z żądaniem dokonania działu spadku przez sąd może wystąpić każdy ze współspadkobierców, nabywca udziału w spadku, oraz spadkobiercy tych osób. Postępowanie toczy się w trybie nieprocesowym.
We wniosku o dział spadku należy powołać postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku oraz spis inwentarza, jak również podać, jakie spadkodawca sporządził testamenty, gdzie zostały złożone i gdzie się znajdują. Jeżeli spis inwentarza nie został sporządzony, należy we wniosku wskazać majątek, który ma być przedmiotem działu. W wypadku gdy w skład spadku wchodzi nieruchomość, należy przedstawić dowody stwierdzające, że nieruchomość stanowiła własność spadkodawcy. Współspadkobiercy powinni podać sądowi swój wiek, zawód, stan rodzinny oraz dane co do swych zarobków i majątku, a także zarobków i majątku małżonka, wyjaśnić, w jaki sposób korzystali ze spadku dotychczas, jak również podać inne okoliczności, które mogą mieć wpływ na rozstrzygnięcie, co każdy ze współspadkobierców ma otrzymać ze spadku. Jeżeli przedmiotem działu jest gospodarstwo rolne, współspadkobiercy powinni w szczególności podać dane dotyczące okoliczności od których zależy dziedziczenie gospodarstwa rolnego. Zanim sąd dokona działu spadku ustala jego skład i wartość przedmiotów wchodzących w skład spadku.
Dla ustalenia stanu majątku spadkowego decydujące znaczenie ma chwila otwarcia spadku (śmierć spadkodawcy). Dla ustalenia wartości poszczególnych przedmiotów ma zaś decydujące znaczenie chwila dokonania działu. Podział majątku pomiędzy współspadkobierców może nastąpić w ten sposób, że poszczególne przedmioty zostaną podzielone fizycznie i przyznane poszczególnym spadkobiercom w stosunku do wielkości ich udziałów. Sąd może ustalić dopłaty, gdy wartość przyznanych części nie odpowiada wielkości udziałów osób uprawnionych. Sąd też może przyznać pewne przedmioty w całości jednemu lub niektórym spośród spadkobierców. Sąd też może nakazać sprzedaż przedmiotów należących do spadku. Uzyskana ze sprzedaży suma jest następnie dzielona między współspadkobierców w stosunku do wielkości przysługujących im udziałów. Do sądu należy ocena, który ze sposobów podziału należy wybrać. W przypadku, gdy uczestnicy postępowania wskażą sposób podziału, sąd jest związany tym wnioskiem, chyba że podział taki jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego lub narusza uzasadniony interes osób uprawnionych. W wyniku działu spadku ustaje wspólność pomiędzy współspadkobiercami. Własność rzeczy wchodzących w skład spadku przechodzi na tych spadkobierców, którym zostały przyznane.
Artykuł pochodzi
z serwisu porad prawnych
www.eprawnicy.pl
