Rynek zarządzania aktywami zarówno na świecie, jak i w Polsce rozwija się bardzo dynamicznie. Sześć lat temu, na koniec 2000 r., wielkość tego rynku w naszym kraju szacowana była na 18 mld zł. Na koniec 2005 r. aktywa zarządzani przez wyspecjalizowane przedsiębiorstwa przekroczyły 100 mld zł. Dla porównania, depozyty bankowe gospodarstw domowych w ostatnich kilku latach utrzymywały się na poziomie ok. 200 mld zł. Aktywa funduszy inwestycyjnych, które w większości przypadków są inwestowane przez przedsiębiorstwa zarządzające aktywami wzrosły na koniec 2005 r. do ponad 60 mld zł. Oznacza to, że rola przedsiębiorstw zarządzających aktywami jest w rzeczywistości dużo większa niż się powszechnie sądzi.
Inwestorzy mogą lokować swoje środki w instrumenty finansowe samodzielnie bądź za pośrednictwem wyspecjalizowanych instytucji, takich jak fundusze inwestycyjne. W przypadku samodzielnych inwestycji wykorzystywane są różnego rodzaju instrumenty finansowe, jak: akcje spółek notowanych na giełdach, bony i obligacje skarbowe, ale również bardziej wyrafinowane – instrumenty pochodne czy dłużne papiery wartościowe emitowane przez inne podmioty niż Skarb Państwa.
Zdecydowana większość inwestorów wybiera jednak drugie rozwiązanie, czyli korzystanie z usług profesjonalnych podmiotów.
Pomimo że inwestorzy wybierają różne formy pośrednictwa (fundusze inwestycyjne, produkty ubezpieczeniowe, portfele inwestycyjne itp.), w wielu przypadkach podmiotem, który podejmuje decyzje inwestycyjne, jest przedsiębiorstwo zarządzające aktywami (asset management company), a nie towarzystwo funduszy inwestycyjnych czy firma ubezpieczeniowa. Świadczenie usług polegających na profesjonalnym lokowaniu środków klientów (inwestorów) w instrumenty finansowe według uzgodnionych strategii inwestycyjnych nazywane jest zarządzaniem aktywami (asset management).
Jak rozumieć asset management?
Przedsiębiorstwo zarządzające aktywami (asset management company) to – w rozumieniu polskiego prawa – podmiot świadczący na podstawie umowy o zarządzanie portfelem usługę zarządzania aktywami (asset management), polegającą na odpłatnym podejmowaniu i realizacji decyzji inwestycyjnych na rachunek klienta, w ramach pozostawionych przez zleceniodawcę do dyspozycji zarządzającego środków pieniężnych lub maklerskich instrumentów finansowych.
Główne zadanie asset management
Głównym zadaniem przedsiębiorstw zarządzających aktywami jest świadczenie usług polegających na profesjonalnym lokowaniu środków klientów (inwestorów) w instrumenty finansowe według uzgodnionych strategii inwestycyjnych. Jest to usługa dostosowana do indywidualnych potrzeb inwestorów, ze szczególnym zwróceniem uwagi na ich preferencje w zakresie: horyzontu czasowego inwestycji, akceptowalnego poziomu ryzyka, wymaganej stopy zwrotu, płynności środków.
Regulacje prawne
Przedsiębiorstwa zarządzające aktywami w świetle polskiego prawa podlegają regulacjom dotyczącym domów maklerskich, w szczególności Ustawie o obrocie instrumentami finansowymi z 29 lipca 2005 r. Usługi zarządzania aktywami mogą być również świadczone przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych na podstawie Ustawy o funduszach inwestycyjnych z 27 maja 2004 r.
Instytucje zarządzające asset management
W naszym kraju istnieją trzy rodzaje instytucji, które mogą świadczyć usługi zarządzania aktywami: wyspecjalizowane w tym domy maklerskie (ich znaczenie jest największe), domy maklerskie świadczące kompleksowe usługi finansowe oraz towarzystwa funduszy inwestycyjnych, które mogą rozszerzyć swoją podstawową działalność o zarządzanie aktywami.
Są to najważniejsze podmioty na rynkach finansowych
Przedsiębiorstwa zarządzające aktywami zasługują na znacznie większą uwagę niż dotychczas, ponieważ są one jednymi z najważniejszych podmiotów na rynkach finansowych, zarządzającymi ogromnymi aktywami.
Polski rynek zarządzania aktywami
W okresie obejmującym lata 2000-2005 wartość aktywów zarządzanych przez te podmioty wzrosła aż pięciokrotnie, do 100 mld zł. Dominującą część tych aktywów stanowią środki funduszy inwestycyjnych oraz ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych oferowanych przez firmy ubezpieczeniowe należące do tych samych grup finansowych co przedsiębiorstwa zarządzające aktywami. Niewielki procent ze 100 mld zł stanowią aktywa powierzone przez innych inwestorów instytucjonalnych oraz zamożnych inwestorów indywidualnych.
GIPS to wiarygodność wyników inwestycyjnych
Wyniki inwestycyjne zarządzania aktywami powinny być okresowo publikowane przez wszystkie podmioty działające w tym sektorze. Niestety, ciągle można zauważyć tendencję do publikowania przez niektóre przedsiębiorstwa zarządzające aktywami wyników częściowych albo wyłącznie tych, które można uznać co najmniej za dobre. Ciągle niewiele przedsiębiorstw w naszym kraju publikuje wyniki zgodnie z międzynarodowymi standardami (GIPS). Tymczasem tylko systematyczne prezentowanie pełnych wyników inwestycyjnych zgodnie ze światowymi zasadami można uznać za postępowanie uczciwe wobec inwestorów i konkurentów oraz za służące rozwojowi sektora zarządzania aktywami.
Polityka inwestycyjna
Polityka inwestycyjna polskich przedsiębiorstw zarządzających aktywami jest połączeniem bogatych doświadczeń międzynarodowych grup finansowych, do których należą te podmioty, oraz ciągle skromnych możliwości, jakie oferuje rynek finansowy w Polsce. Najczęściej stosowanymi instrumentami są nadal akcje spółek notowanych na GPW w Warszawie, a także bony i obligacje skarbowe. Znaczenie innych instrumentów jest ciągle marginalne, ale sytuacja ta może się stopniowo zmieniać w kolejnych latach.
Stopy zwrotu jak w funduszach inwestycyjnych
Podobnie jak w przypadku funduszy inwestycyjnych, oferta przedsiębiorstw zarządzających aktywami najczęściej składa się z pięciu strategii inwestycyjnych: gotówkowej, obligacji, stabilnego wzrostu, zrównoważonej, akcji. Oczywiście inwestorzy mogą również skorzystać z indywidualnych rozwiązań. Prowadzone badania wykazują, że w przypadku pięciu wyżej wymienionych strategii stopy zwrotu brutto z portfeli, zarówno w krótkim horyzoncie jednego roku (2005), jak i pięciu lat (2000-2005), są zbliżone do wyników funduszy inwestycyjnych. Nie wykryto istotnych różnic.
Z perspektywy inwestora dysponującego znacznymi środkami (powyżej 1 mln zł) oznacza to, że korzystniejszą usługą jest zarządzanie portfelami inwestycyjnymi. Głównym powodem jest możliwość wynegocjowania niższej opłaty za zarządzanie portfelem (pomimo podatku VAT, jakim obciążona jest ta opłata) [PIT-38, czyli podatek od zysków kapitałowych w roku podatkowym 2006].
Perspektywy dla sektora zarządzania aktywami, zarówno w Polsce, jak i na świecie, pozostają bardzo dobre. Można założyć, że sektor ten czeka dalszy dynamiczny rozwój wyrażony wzrostem wartości zarządzanych aktywów. Prawdopodobnie rozwój ten będzie przebiegał dwutorowo. Dzięki konsolidacji będą powstawać duże organizacje świadczące kompleksowe usługi na poziomie globalnym. Obok nich będą funkcjonować podmioty niszowe, których działalność będzie koncentrować się na danym rynku lub które będą inwestować tylko w wybrane instrumenty finansowe. Również polskie prawo czekają dalsze zmiany i dostosowanie do regulacji europejskich.
W jakie instrumenty inwestować?
W szerokim rozumieniu zarządzanie aktywami obejmuje lokowanie środków w ramach:
1) portfeli maklerskich instrumentów finansowych:
a) inwestorów indywidualnych,
b) inwestorów instytucjonalnych (np. firm ubezpieczeniowych);
2) funduszy inwestycyjnych.
W wąskim rozumieniu zarządzanie aktywami utożsamiane czasami bywa ze świadczeniem usług na rzecz inwestorów indywidualnych lub instytucjonalnych, innych niż firmy ubezpieczeniowe i fundusze inwestycyjne z tych samych grup finansowych w ramach pakietów maklerskich instrumentów finansowych.
Skład portfela inwestycyjnego
Portfel maklerskich instrumentów finansowych, nazywany portfelem inwestycyjnym, może składać się z różnych typów instrumentów dostępnych na rynku finansowym. Środki wpłacone przez klienta w ramach tworzenia portfela inwestycyjnego lokowane są według obranej strategii i ustalonych limitów w instrumenty finansowe, które mają generować zyski dla inwestora. Zarządzający dostosowuje poziom zaangażowania w dany rodzaj instrumentu w zależności od sytuacji rynkowej. Skład portfela zawsze musi odzwierciedlać określoną w umowie z klientem strategię.
Najczęściej występujące w portfelach instrumenty finansowe to:
• akcje spółek notowanych na rynku regulowanym oraz oferowanych w ramach oferty publicznej,
• prawa do akcji oraz prawa poboru,
• skarbowe papiery wartościowe, takie jak obligacje i bony skarbowe [Bony skarbowe – podstawowe zagadnienia],
• obligacje komercyjne i komunalne,
• transakcje z przyrzeczeniem odkupu (buy-sell-back) oraz transakcje z przyrzeczeniem sprzedaży (sell-buy-back),
• lokaty terminowe.
• listy zastawne,
• instrumenty pochodne, takie jak opcje, kontrakty typu futures i forward lub kontrakty typu swap [Poznajemy instrumenty pochodne],
• jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych oraz certyfikaty inwestycyjne,
• waluty obce i inne instrumenty finansowe.
Niezauważona działalność przedsiębiorstw asset management
Dużo pisze się o bankach, firmach ubezpieczeniowych, funduszach inwestycyjnych czy emerytalnych. Działalność przedsiębiorstw zarządzających aktywami pozostaje praktycznie niezauważona. Dlatego w kolejnych artykułach będziemy przybliżać sobie wiadomości na temat asset management.
Dziś poznaliśmy podstawowe zagadnienia o zarządzaniu aktywami w Polsce a w dalszych częściach przedstawiony zostanie rozwój najważniejszych przedsiębiorstw zarządzających aktywami na świecie. Będziemy dyskutować o prawnych uwarunkowaniach funkcjonowania przedsiębiorstw zarządzających aktywami w Polsce. Zaprezentujemy również wyniki inwestycyjne oraz porównamy atrakcyjność lokowania środków w portfele i fundusze inwestycyjne. Zapraszam do lektury!
ŹRÓDŁO:
Buczek S. (red.), Asset Management – zarządzanie aktywami w Polsce, Szkołą Główna Handlowa w Warszawie, 2006.
Autorem jest Pani Sylwia Hucik Gaicka
Tekst pochodzi z Portalu www.inwestycje.pl
Serdecznie dziękuję za jego udostępnienie.
www.inwestycje.pl
