Nietypowe strategie inwestowania i uzyskiwana dzięki temu wysoka stopa zwrotu to najkrótsza charakterystyka funduszy hedgingowych. Fundusze hedgingowe (ang. hedge funds) są obecne na rynkach finansowych od połowy XX wieku. Pierwszy tego typu fundusz został założony przez Alfreda Jones’a w 1949 r. Jego wyjątkowość polegała na redukcji ryzyka rynkowego poprzez równoczesną sprzedaż i kupno akcji.
Istotą funduszy hedgingowych są bardzo różnorodne i nietypowe sposoby inwestowania. Niska korelacja z tradycyjnymi klasami aktywów (akcjami, obligacjami) umożliwiająca lepszą dywersyfikację portfela inwestycyjnego sprawia, że fundusze hedgingowe są zaliczane do kategorii inwestycji alternatywnych. Strategie inwestycyjne funduszy hedgingowych bazują na:
* transakcjach arbitrażowych (transakcjach gwarantujących zysk bez ryzyka, wynikających z różnicy cen danego instrumentu na różnych rynkach),
* korzystaniu z wyszukanych instrumentów pochodnych,
* grze na rynku terminowym,
* kupnie/sprzedaży surowców i towarów,
* ekspansji na globalny rynek, również rynki wschodzące,
* uczestniczeniu w fuzjach i przejęciach,
* stosowaniu krótkiej sprzedaży (sprzedaży pożyczonych papierów wartościowych).
Niewielki stopień uregulowania sektora funduszy hedgingowych sprawia, że zarządzający nimi nie są skrępowani limitami inwestycyjnymi oraz ograniczeniami w zakresie stosowanych technik inwestycyjnych. Ta swoboda pozwala na osiąganie zysków absolutnych (ang. absolute returns), czyli niezależnych od warunków rynkowych. Uzyskiwaniu wysokich stóp zwrotu bez względu na sytuację panującą na rynkach finansowych sprzyjają dynamiczne strategie inwestycyjne. Są one zaprzeczeniem strategii “kup i trzymaj” (ang. buy and hold). Dynamiczny sposób zarządzania zakłada ciągłe dostosowywanie się do aktualnych trendów rynkowych i wykorzystywanie krótkookresowych zmian cen. Skład portfela funduszy hedgingowych nie odzwierciedla benchmarku (portfela wzorcowego) i może on być stale zmieniany tak, aby maksymalizować zysk.
Motywacją dla zarządzających do osiągania dobrych wyników inwestycyjnych jest struktura opłat pobierana od inwestorów. Oprócz opłaty za zarządzanie, która występuje w większości instytucji wspólnego inwestowania, fundusze hedgingowe pobierają również opłatę od wyników (ang. performance fee). Kształtuje się ona średnio na poziomie 20% wartości wypracowanego zysku. Często dla zwiększenia efektywności inwestowania fundusz ustala minimalny poziom stopy zwrotu (ang. hurdle rate), którą musi uzyskać, aby zarządzający otrzymał premię od wyniku. Innym sposobem motywowania zarządzających funduszami hedgingowymi jest przyjęcie założenia o wypłacie prowizji tylko wtedy, gdy stopa zwrotu przekracza poziom uzyskiwany w poprzednich okresach (ang. high watermark). Chroni to inwestora przed płaceniem prowizji w przypadku pogorszenia wyników inwestycyjnych funduszu.
Stopy zwrotu uzyskiwane przez fundusze hedgingowe w ciągu ostatnich lat pokazują wysoką efektywność ich działania. W latach 1990-2003 średnia roczna stopa zwrotu całego sektora kształtowała się na poziomie 14% i była wyższa od stopy zwrotu uzyskiwanej z inwestycji w akcje (wskaźnik S&P 500), oraz obligacje (indeks obligacji Lehman Global Bond). Ryzyko mierzone odchyleniem standardowym mogłoby sugerować względne bezpieczeństwo tego typu lokat kapitału ze względu na to, że jego poziom niewiele odbiegał od ryzyka dla indeksu obligacji (Lehman Global Bond). Nie należy jednak analizować funduszy hedgingowych tylko w zakresie ww. wskaźników. Aby mieć pełny obraz ryzyka związanego z inwestycją w tego typu fundusze, należy uwzględnić kształt rozkładu stóp zwrotu. Ich skłonność do częstszego osiągania wartości ekstremalnych niż w przypadku tradycyjnych klas aktywów zwiększa ogólny poziom ryzyka.
Analizując stopy zwrotu uzyskiwane przez fundusze hedgingowe warto podkreślić, że wykazują one dużą odporność na spadki wartości indeksów akcyjnych. Wynika to przede wszystkim ze stosowania strategii o niskiej korelacji z rynkiem akcji, ze stosowania gry na spreadach polegającej na zawieraniu transakcji przeciwstawnych oraz krótkiej sprzedaży. Ponadto, fundusze hedgingowe dążą do utrzymywania stabilnej stopy zwrotu, tzn. w okresach hossy osiągają mniejszy zysk niż rynek akcji, lecz w czasie bessy tracą mniej niż akcje. Jest to efekt odpowiedniego zarządzania portfelem inwestycyjnym oraz ustalania minimalnych stóp zwrotu, których osiągnięcie gwarantuje premię dla zarządzającego. Gdyby fundusz hedgingowy stosujący high watermark wykazał w okresie t0 stopę zwrotu wyższą o 5 p.p. od indeksu akcji, oznaczałoby to, że w okresie t1 bez względu na warunki rynkowe musiałby pobić wynik z poprzedniego okresu. To jednak wiąże się ze zbyt dużym ryzykiem dla zarządzających.
Fundusze hedgingowe przyciągają coraz większą liczbę inwestorów zainteresowanych wysokimi zyskami oraz dywersyfikacją portfela inwestycyjnego. Szacuje się, że obecnie wartość aktywów wszystkich funduszy sięga 1 biliona USD, a w 2008 r. może oscylować wokół 1,8 biliona USD. Coraz częściej klientami funduszy hedgingowych są inwestorzy instytucjonalni, m. in. amerykańskie i brytyjskie fundusze emerytalne, które traktują fundusze jako swoistą alternatywę inwestycyjną w warunkach niskich stóp procentowych i niskich stóp zwrotu osiąganych na rynkach finansowych.
Różnorodność stosowanych strategii inwestycyjnych pozwala na dopasowanie odpowiedniego rodzaju funduszu do potrzeb inwestora. Funduszami posiadającymi największą ekspozycję na ryzyko rynkowe są fundusze stosujące strategię podążania za trendem rynkowym, w szczególności:
* macro,
* long/short,
* short sellers,
* emerging markets.
Powyższe fundusze cechują się dużą zmiennością stóp zwrotu, lecz jednocześnie osiągają bardzo wysokie wyniki inwestycyjne. Mają one ponad 50% udział w rynku i są znane na świecie ze względu na ich znaczny wpływ na rynki finansowe. To właśnie fundusze hedgingowe typu macro w dużym stopniu przyczyniły się do kryzysu walutowego w Wielkiej Brytanii w 1992 r., w tym w szczególności fundusz Quantum zarządzany przez George`a Soros’a. Atak spekulacyjny polegający na sprzedaży funtów pochodzących z kredytów bankowych doprowadził do dewaluacji brytyjskiej waluty.
Umiarkowana ekspozycja na ryzyko to domena funduszy typu event-driven, a wśród nich strategii distressed securities i risk arbitrage. Fundusze event-driven uzależniają swój sukces inwestycyjny od takich czynników jak przejęcia, reorganizacje, likwidacje czy bankructwa. Wybierają spółki, które przeżywają trudności finansowe, licząc na wzrost cen ich walorów.
Fundusze należące do kategorii arbitrage strategies unikają podejmowania ryzyka rynkowego. Nieefektywność rynku stanowi dla nich podstawowe źródło zysku. Nie podążają za trendem rynkowym, lecz starają się minimalizować korelację wyników ze stopami zwrotu uzyskiwanymi na rynkach finansowych. W ramach kategorii arbitrage strategies można wyróżnić: convertible arbitrage, equity market neutral, fixed income arbitrage. Ten ostatni rodzaj strategii stosował jeden z najsłynniejszych funduszy hedgingowych – Long Term Capital Management, założony przez dwóch laureatów nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii: Myrona Scholes’a i Roberta Mertona. Kryzys rosyjski z 1998 r. przyczynił się do głośnego upadku funduszu LTCM.
Fundusze hedgingowe, ze względu na wysokie wymogi kapitałowe, są adresowane do bogatych inwestorów indywidualnych oraz instytucji. Minimalna kwota wymagana przy rozpoczęciu inwestycji w fundusze hedgingowe wynosi 250 tys. USD. Fundusze funduszy (ang. funds of funds) umożliwiają inwestowanie również mniej zamożnym klientom, obniżając kwotę pierwszego wkładu do 25 tys. USD.
Fundusze hedgingowe dostarczają płynność rynkom finansowym, poprzez stosowanie strategii bazujących na nieefektywności w wycenie instrumentów finansowych. Istnieje jednak zagrożenie stabilności systemu finansowego, które wynika ze sposobu inwestowania funduszy (ang. crowded trade). Na skutek powiększania się sektora funduszy hedgingowych zmniejsza się liczba korzystnych transakcji, które mogą one zawrzeć. Stąd też, aby osiągnąć zysk, inwestują w podobne instrumenty finansowe. Przy dużym wolumenie transakcji mogą zostać ograniczone możliwości korzystnego zamknięcia pozycji na danym rynku. Ponadto, w sytuacji gwałtownych zmian warunków rynkowych, likwidując swoją ekspozycję mogą wpłynąć na cenę walorów, a tym samym na stabilność rynku.
Należy zauważyć, że brak kontroli ze strony organów nadzoru nie pozwala na dokonanie pełnej charakterystyki sektora. Fundusze hedgingowe nie mają bowiem obowiązku publikowania swoich sprawozdań finansowych, dlatego też wszelkie dane na temat całego sektora są tylko szacunkowe.
Jolanta Wojtaszek
Autorka jest pracownikiem Narodowego Banku Polskiego
źródło: www.NBportal.pl
Przejdź do spisu treści 700 porad finansowych zawartych na portalu ,
Przejdź na bloga www.blog.finanseosobiste.pl ,
Przejdź do działu Nowe produkty finansowe
