Niezależnie od formy prawnej spółki, poczynając od cywilnej a kończąc na akcyjnej, śmierć wspólnika może spowodować poważne problemy wiążące się z przyszłością przedsiębiorstwa.
Zagrożenia związane ze śmiercią wspólnika:
1. Wstąpienie do spółki spadkobierców zmarłego wspólnika – w takim przypadku spadkobierca nie musi wcale działać w interesie spółki, może także zaburzyć równowagę sił panujących poprzednio.
2. Spłata udziału zmarłego wspólnika jego spadkobiercom – zmniejszenie kapitału spółki może spowodować utratę zdolności kredytowej a nawet utratę płynności finansowej i w konsekwencji może doprowadzić nawet do upadku spółki.
Czy można nie dopuścić do wejścia do spółki spadkobierców zmarłego wspólnika?
W zależności od formy prawnej spółki regulacje prawne dotyczące tego zagadnienia przedstawiają się następująco:
Spółka cywilna – zgodnie z prawem bycie wspólnikiem nie podlega dziedziczeniu. Kodeks cywilny zezwala jednak na wejście spadkobierców wspólnika na jego miejsce, o ile wspólnicy zastrzegą to prawo (art. 872 KC).
Spółka jawna – Zgodnie z artykułem 60 Kodeksu Spółek Handlowych, jeżeli zostało tak ustalone w umowie spółki, prawa zmarłego wspólnika przejmują jego spadkobiercy. Natomiast ustęp 1 artykułu 64 pozwala zastrzec w umowie dalsze trwanie spółki tylko pomiędzy pozostałymi przy życiu wspólnikami.
Spółka partnerska – artykuły 58 i 60 KSH mają również zastosowanie dla tej formy prawnej działalności gospodarczej , z zastrzeżeniem, że w przypadku wstąpienia spadkobiercy w miejsce partnera, musi on być uprawiony do wykonywania wolnego zawodu (art. 87 KSH).
Spółka komandytowa – w przypadku śmierci komplementariuszy stosuje się przepisy dotyczące spółki jawnej. Jeżeli zaś chodzi o komandytariuszy, zgodnie z art. 124 ustęp 1 KSH spadkobiercy mają prawo przystąpić do spółki. Mogą również zwrócić się o podział udziału komandytariusza, jednak wykonanie tego prawa jest całkowicie uzależnione od pozostałych wspólników.
Spółka komandytowo – akcyjna – w przypadku śmierci komplementariuszy stosuje się przepisy dotyczące spółki jawnej, natomiast w przypadku akcjonariuszy – dotyczące spółki akcyjnej (patrz poniżej).
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – prawo członkostwa w spółce z o.o. jest prawem dziedzicznym i wchodzi w skład spadku. Wspólnicy mogą jednak zgodnie z art. 183 ustęp 1 KSH ograniczyć lub wyłączyć wstąpienie do spółki spadkobierców. W tym przypadku umowa spółki powinna określać warunki spłaty spadkobierców niewstępujących do spółki, pod rygorem bezskuteczności ograniczenia lub wyłączenia.
Spółka akcyjna – akcje spółki są dziedziczne i jest to jedyna forma prawna spółki, która w żaden zgodny z prawem sposób nie pozwala na niedopuszczenie spadkobierców zmarłego wspólnika w jego prawa związane z uczestniczeniem w spółce.
W jaki sposób zabezpieczyć spółkę przed konsekwencjami spłaty udziału zmarłego wspólnika?
Idealnym sposobem na zabezpieczenie spółki przed konsekwencjami spłaty udziału zmarłego wspólnika jest tzw. „ubezpieczenie wspólników”. Oczywiście zawarcie takiego ubezpieczenia ma sens tylko w przypadku wcześniejszego ograniczenia spadkobiercom zmarłego wspólnika możliwości wstąpienia do spółki w jego miejsce.
W praktyce oznacza to zawarcie kilku polis na życie. W przypadku spółki składającej się z dwóch udziałowców konstrukcja takiego programu wygląda następująco:
Zagrożenie związane z brakiem lojalności wspólników
1. Zmiana uposażonych przez ubezpieczonego wspólnika.
Rozwiązanie:
Modyfikacja zapisów kodeksu cywilnego z sierpnia 2007 roku, pozwala wyeliminować ryzyko zmiany uposażonego przez ubezpieczonego. Nowe przepisy umożliwiają bowiem dodanie do umowy ubezpieczenia zapisu stanowiącego o wyłącznym prawie ubezpieczającego do zmiany uposażonych.
2. Wykorzystanie odszkodowania z ubezpieczenia w osobistym celu.
Rozwiązanie:
Wyznaczenie jako uposażonego spółkę.
Jaką wybrać sumę ubezpieczenia?
Życie wspólnika powinno być zabezpieczone na sumę odpowiadającą wartości jego udziału w spółce. Należy pamiętać o możliwości zmian wielkości tego udziału, dlatego też umowa ubezpieczenia powinna zawierać możliwość zmian sumy ubezpieczenia.
Autorem jest Pan Piotr Szostakiewicz
Tekst pochodzi z Portalu www.ubezpieczeniaonline.pl
Serdecznie dziękuję za jego udostępnienie.