W wyniku dokonania inwestycji inwestor nabywa pewne prawa, inkorporowane w papierach wartościowych. Są one różne dla różnych papierów, inne dla wierzycielskich, inne dla własnościowych.
Inwestowanie w obligacje
Przykładem uprawnień uzyskanych przy nabyciu papierów wartościowych wierzycielskich są uprawnienia z tytułu posiadania obligacji. W tym przypadku podstawowym prawem obligatariusza jest prawo do zwrotu kapitału w określonym terminie wraz z należnym wynagrodzeniem za użyczenie kapitału oraz ewentualnymi świadczeniami dodatkowymi o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym.
Za zobowiązania wobec obligatariusza emitent obligacji odpowiada całym swoim majątkiem (wyjątek stanowią obligacje przychodowe, przy których zaciągnięte zobowiązanie spłacane jest z finansowanego przedsięwzięcia).
Emitent zobowiązany jest do udostępniania obligatariuszom rocznych sprawozdań finansowych wraz z opinią biegłego rewidenta w okresie od dokonania emisji obligacji do momentu ich całkowitego wykupu.
Dla ochrony interesów obligatariuszy powoływany jest tzw. bank-reprezentant, który m.in. przeprowadza okresową analizę sytuacji finansowej emitenta (z punktu widzenia zdolności do obsługi dokonanej emisji) oraz udziela obligatariuszom odpowiedzi na różne pytania dotyczące emisji.
Jeżeli, zdaniem banku, sytuacja finansowa emitenta uległa pogorszeniu na tyle, że zagraża to obsłudze danej emisji, niezwłocznie zawiadamia on o tym obligatariuszy.
Prawa uzyskane przez inwestora inwestującego w wierzycielskie papiery wartościowe ograniczają się wiec w zasadzie do zwrotu kwoty zainwestowanego kapitału i wypłacenia należnego wynagrodzenia.
Inwestowanie w akcje
Zdecydowanie szersze uprawnienia uzyskuje inwestor w przypadku zainwestowania w papiery wartościowe własnościowe, jakimi są akcje. Wszystkie papiery wartościowe inkorporują prawa majątkowe, ale tylko wraz z akcjami transferowane są prawa korporacyjne. Jest to jeden z powodów, dla którego rynek akcji jest kluczowym elementem rynku.
Akcjonariuszowi, jako właścicielowi akcji emitowanych przez spółkę akcyjną, przysługują prawa majątkowe i korporacyjne, przy czym niektórych z tych praw akcjonariusz może się zrzec.
Do praw majątkowych zalicza się prawo do:
– otrzymywania dywidendy,
– poboru akcji nowej emisji,
– uczestniczenia w podziale majątku firmy w razie jej likwidacji.
Do praw korporacyjnych zalicza się prawo głosu na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy. Pochodną tego prawa jest prawo do:
– uczestniczenia w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy,
– prawo wyborcze przy wybieraniu organów spółki,
– prawo zaskarżania uchwał warnego zgromadzenia akcjonariuszy,
– prawo do kwitowania działalności organów zarządzających i nadzorczych spółki,
– prawo do informacji o jej stanie finansowym.
Prawa akcjonariuszy mniejszościowych
Do praw korporacyjnych można także zaliczyć szczególne prawa mniejszościowych akcjonariuszy, które wprowadzane są w różnych państwach dla zabezpieczenia interesów tej grupy akcjonariuszy. W Polsce można wskazać prawo żądania zwołania nadzwyczajnego warnego zgromadzenia akcjonariuszy, prawo wyboru członków rady nadzorczej w drodze głosowania grupami oraz prawo powołania rewidenta do spraw szczególnych. To właśnie prawa korporacyjne związane z akcjami powodują, że akcjonariusze mogą mieć wpływ na realizowaną przez firmy strategię, na wybór osób zarządzających firmami i inne.
Także ochrona prawna indywidualnych inwestorów po głośnych bankructwach na świecie [Wzloty i upadki w świecie finansów – cz. 1] została wzmocniona, ale o tym przeczytacie w kolejnym artykule.
ŹRÓDŁO:
Panfil M. (red.) i Szamblewski A. (red.), Metody wyceny spółki, Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2006.
Autorem jest Pani Sylwia Hucik Gaicka
Tekst pochodzi z Portalu www.waluty.com.pl
Serdecznie dziękuję za jego udostępnienie.
www.waluty.com.pl