Pełnomocnictwem określamy zezwolenie osoby udzielającej pełnomocnictwa (mocodawcy), aby oświadczenie innej osoby (pełnomocnika) zostało uznane jako złożone w jego imieniu. Jest to jednostronne oświadczenie woli, którego adresatem jest przyszły pełnomocnik. Jak nadać pełnomocnictwo krok po kroku?
Na mocy tej czynności prawnej (tzw. umocowanie) oświadczenie złożone przez pełnomocnika jest traktowane tak jakby złożył je mocodawca. Pełnomocnikiem może być osoba, która ma ograniczoną zdolność do czynności prawnej. Pełnomocnictwo musi być złożone w takiej formie, jaka jest wymagana dla danego oświadczenia, np. aby udzielić komuś pełnomocnictwa do sprzedaży nieruchomości, dla sprzedaży której ustawa przewiduję formę aktu notarialnego, należy to uczynić również w formie aktu notarialnego, w przeciwnym przypadku umowa taka zostanie uznana za nieważną.
Zakres pełnomocnictwa jest zależny od woli mocodawcy. Może to być tzw. pełnomocnictwo ogólne. W takiej sytuacji pełnomocnik będzie upoważniony do dokonywania wszelkich czynności prawnych mieszczących się w ramach tzw. zwykłego zarządu. Mocodawca może wyłączyć pewne czynności z tego zakresu, jeżeli uzna, że ich dokonanie wymaga jego osobistego działania. Pełnomocnictwo ogólne wymaga udzielenia go w formie pisemnej, inaczej wszelkie czynności dokonane przez pełnomocnika nie zostaną uznane jako dokonane przez mocodawcę.
Mniejszy zakres pełnomocnictwa stanowi tzw. pełnomocnictwo rodzajowe, czyli upoważniające pełnomocnika do składania oświadczeń w imieniu mocodawcy, tylko określonego rodzaju, np. podpisywania faktur. Umocowanie do dokonania konkretnej czynności prawnej, np. sprzedaży samochodu w imieniu mocodawcy określane jest mianem pełnomocnictwa szczególnego. W przypadku, gdy dana czynność nie mieści się w zakresie pojęcia zwykłego zarządu, dla jej skuteczności wymagane jest pełnomocnictwo rodzajowe lub szczególne, niezależnie czy mocodawca udzielił już danej osobie pełnomocnictwo ogólne.
Dla czynności ustanowienia substytucji (czyli pełnomocnika ustanowionego przez pełnomocnika, którego oświadczenie składane jest w imieniu pierwotnego mocodawcy) wymagane jest pełnomocnictwo szczególne, chyba że umocowanie takie wynika z ustawy lub ze stosunku prawnego będącego treścią pełnomocnictwa. Określenie zakresu pełnomocnictwa jest niezwykle istotne dla stwierdzenia, czy pełnomocnik rzeczywiście był upoważniony do dokonania danej czynności prawnej w imieniu mocodawcy. Jeżeli okaże się, że pełnomocnictwo nie obejmowało upoważnienia do złożenia oświadczenia danej treści, a pełnomocnik to uczynił w imieniu mocodawcy, czynność taka jest nieważna.
Mocodawca może jednak potwierdzić treść oświadczenia złożonego przez rzekomego pełnomocnika, sanując w ten sposób czynność prawną, przez co czynność uznana zostanie za dokonaną skutecznie. Druga strona, może uwolnić się od skutków wadliwej czynności prawnej, wyznaczając termin dla mocodawcy do potwierdzenia oświadczenia złożonego przez rzekomo umocowanego. Jeżeli w określonym czasie mocodawca nie złoży takiego oświadczenia, druga strona będzie mogła uznać czynność za nieważną. Pełnomocnik będzie zobowiązany wobec drugiej strony umowy do naprawienia szkody, wynikłej z tego, że druga strona zawarła z nim czynność, nie wiedząc o brak umocowania do jej dokonania. Zobowiązany jest również do zwrotu wszystkiego, co otrzymał od drugiej strony tytułem wykonania umowy.
Oświadczenie składane przez osobę bez umocowania, będące jednostronną czynnością prawną (np. dalsze udzielenie pełnomocnictwa, wystawienie weksla) wymaga dla swej ważności oprócz potwierdzenia mocodawcy, wyraźną zgodę drugiej strony na brak umocowania, w przeciwnym wypadku takie oświadczenie jest nieważne już w momencie jego złożenia. Umocowanie kilku pełnomocników, w przypadku, gdy treść umocowanie nie zastrzega, że wszyscy muszą zgodnie złożyć dane oświadczenie lub, że każdy z pełnomocników jest upoważniony do innych czynności, skutkuje upoważnieniem każdego z nich do dokonywania samodzielnie czynności będącej przedmiotem upoważnienia.
Ustawodawca przewidział szczególny przepis dotyczący umocowania pewnych osób do dokonywania określonych czynności w cudzym imieniu, kierując się uproszczeniem dokonywania codziennych powszechnych czynności prawnych. Mianowicie osoba, która dokonuje czynności prawnej z osobą czynną w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonego do obsługiwania publiczności, może powołać się na domniemanie ustawowe, że ta osoba jest upoważniona do dokonywania czynności prawnych, które zazwyczaj bywają dokonywane z osobami korzystającymi z usług przedsiębiorstwa. Domniemanie może jednak zostać uchylone, jeżeli osoba, na rzecz której przypisane oświadczenie osoby uznanej za umocowaną udowodni, że druga strona czynności wiedziała, że nie dokonuje czynności prawnej z osobą umocowaną. Taka sytuacja będzie miała miejsce najczęściej w sklepie, lub banku. Nie oczekujemy na co dzień od kasjerki udowodnienia, że została upoważniona do przyjęcia pieniędzy i wydania towaru w imieniu właściciela sklepu. Opłata skarbowa od pełnomocnictwa oraz odpisu pełnomocnictwa wynosi 15 zł.
Artykuł pochodzi
z serwisu porad prawnych
www.eprawnicy.pl
Przeczytaj również:
Intercyza – umowa przedmałżeńska
