Kartel – forma porozumienia lub stowarzyszenia producentów albo sprzedawców, którego celem jest wyeliminowanie konkurencji, czyli dążenie do zapewnienia pozycji dominującej (30%-50% udziału w rynku) albo monopolu (100% udziału w rynku i brak substytutów sprzedawanego produktu).
Tak znaczny udział w rynku pozwala kartelowi na zaplanowanie takiej wielkości produkcji i sprzedaży, dzięki której może on podyktować taką cenę (przesuwanie się po krzywej popytu), która przy danych kosztach ponoszonych przez członków kartelu pozwala im maksymalizować zysk. Kartele mogą również powstawać na rynku międzynarodowym, a jego członkami mogą być wówczas państwa. Najsłynniejszym kartelem międzynarodowym jest OPEC – Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową (Organisation of Petroleum Exporting Countries) – utworzony w 1960 r., grupujący kraje, których udział w światowej produkcji ropy naftowej stanowi ok. 50%, a jej eksport – ponad 80% eksportu światowego. Ustawodawstwa antymonopolowe wielu krajów świata zakazują powstawania karteli wewnątrz poszczególnych krajów, próbując chronić odbiorców (konsumentów), którzy w wyniku porozumień kartelowych tracą podwójnie – mniejsza liczba produktów i usług na rynku, a ceny wyższe. (https://slownik.cire.pl/?id=342)
Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/OPEC
Do OPEC należą: Algieria, Angola, Arabia Saudyjska, Indonezja, Iran, Irak, Katar, Kuwejt, Libia, Nigeria, Wenezuela oraz Zjednoczone Emiraty Arabskie.
Obok OPEC istnieje jeszcze jedna organizacja posiadająca podobny charakter: OAPEC (Organizacja Arabskich Krajów Eksportujących Ropę Naftową – Organization of Arab Petroleum Exporting Countries), która powstała w 1968 w Bejrucie i broni interesów 10 państw członkowskich eksporterów ropy naftowej. Organizacja ta posiada ważną rolę w kształtowaniu stanowiska państw arabskich i opinii światowej wobec konfliktu bliskowschodniego – kilkukrotnie usiłowała wpływać na rokowania pokojowe na Bliskim Wschodzie.
W obu organizacjach nie ma tak znaczących państw – eksporterów ropy jak: Kanada, Rosja, Norwegia, Turkmenistan czy Meksyk. Przynależność do którejkolwiek z wymienionych organizacji ma wpływ na gospodarkę każdego z jej członków.
Co jakiś czas świat z zainteresowaniem obserwuje spotkanie członków OPEC, które mają na celu ograniczenie bądź zwiększenie wydobycia czarnego złota. Ograniczenie mocy wydobywczej powoduje z reguły podwyżki ceny ropy na światowych rynkach. Kto jednak korzysta na tym najbardziej? Kraje należące do OPEC, mające ustalone limity produkcyjne czy kraje niezrzeszone, które w tym momencie mogą zwiększyć swoje moce wydobywcze i korzystać z okazji, jaką niewątpliwie jest wzrost cen ropy. W artykule zatytułowanym „Kusy walutowe a rynek towarowy” zwrócono uwagę jaki to może mieć wpływ na kształtowanie się kursów walutowych.
Liczby
Lista pięciu największych producentów ropy w 2006 roku
Arabia Saudyjska
Rosja
USA
Iran
Chiny
Lista największych konsumentów ropy w 2006 roku
USA
Chiny
Japonia
Rosja
Niemcy
Lista pięciu największych eksporterów ropy w 2006 roku
Arabia Saudyjska
Rosja
Norwegia
Iran
Emiraty Arabskie
Lista pięciu największych importerów ropy w 2006 roku
USA
Japonia
Chiny
Niemcy
Korea Południowa
Wszelkie dane do wykresów pochodzą ze strony https://www.eia.doe.gov/
Kryzys paliwowy
Domniema się że współczesne wojny będą prowadzone w obronie religii bądź w celu zdobycia złóż ropy bądź wody pitnej. Największym zagrożeniem póki co są wojny religijne, które de facto swoje podłoże mają w wojnach o ropę naftową. Istnieje teoria, która mówi o możliwościach ataku państw zachodnich a w szczególności Stanów Zjednoczonych na kraje arabskie (głównie Iran i Irak) w celu:
a) obrony status quo – rozliczania wszelkich transakcji ropą naftową w dolarach amerykańskich
b) zapewnienia sobie nieprzerwanych dostaw ropy naftowej w celu polepszenia bezpieczeństwa energetycznego kraju (największe złoża znajdują się w krajach, których gospodarka i sytuacja polityczna jest co najmniej niepewna)
c) ograniczenia presji ekonomicznej i politycznej (podobnej do tej jaka ma miejsce w krajach Europy Środkowej ze strony Rosji)
O ile wariant trzeci Stanom Zjednoczonym nie grozi to wariant pierwszy i drugi jest ciągle całkiem możliwy. Największym zagrożeniem dla Stanów Zjednoczonych jest utworzenie Irańskiej Giełdy Naftowej, gdzie transakcje miałby być rozliczane w EUR a nie w USD. Dlaczego otwarcie takiej giełdy byłoby szkodliwe dla Amerykanów?
a) w zasadzie wszystkie kraje posiadają większość swoich rezerw walutowych
w USD – wprowadzenie EUR jako środka płatniczego w obrocie ropą naftową (towaru, którego cena ma wpływ na dochód wielu krajów eksportujących ropę) spowodowałoby, przyspieszenie zapoczątkowanego procesu dywersyfikacji rezerw walutowych banków centralnych
b) Stany Zjednoczone płacą za wszelkie dobra importowane w tym za ropę naftową pieniędzmi bez pokrycia – w latach 70, kiedy ostatecznie doszło do zerwania więzi dolara ze złotem, USA podpisały umowę z Arabią Saudyjską, że w zamian za zapewnienie bezpieczeństwa militarnego, Arabia będzie rozliczała transakcje z udziałem ropy w USD, przy czym USA utrzymują po dziś dzień preferencyjny status – kupują od Arabii Saudyjskiej ropę po cenie niższej niż obowiązująca na rynku; od lat 70 znaczenie ropy naftowej jeszcze bardziej wzrosło, podobnie jak jej cena – kraje importujące czarne złoto zmuszone są przez to posiadać rezerwy dolarowe aby móc go kupować (złoto zostało wyparte przez ropę)
c) upadek tego systemu spowodowałby upadek dotychczasowej dominacji dolara amerykańskiego na świecie a przez to poważne kryzysy walutowe i gospodarcze w wielu regionach świata
d) krajom takim jak Chiny, Indie, Japonia czy Rosja bliżej do waluty europejskiej, nie tylko z pobudek ideologicznych ale także ekonomicznych – rozliczanie transakcji w EUR pozwoliłoby łatwiej ograniczać ryzyko kursowe (większa dywersyfikacja rezerw walutowych) i zwiększyć bezpieczeństwo ekonomiczne kraju, uniezależniając się od jednej tylko waluty i gospodarki
e) wśród największych importerów ropy jest wiele krajów europejskich, które posługują się wspólną walutą, nie trzeba chyba udowadniać, że lepiej byłoby płacić za ropę nie tracąc środków na zbędne przewalutowania.
Autorem tekstu jest Pan Dariusz Zając z firmy Efix Polska. https://www.efixpolska.pl/
Przejdź do początku tekstu >>> kliknij
Przejdź do spisu treści porad>>> kliknij
Przejdź do bloga >>> kliknij
Przejdź do forum >>> kliknij
