10 heurystyk Jakoba Nielsena to ogólne zasady interakcji człowieka z maszyną, które pomagają ocenić użyteczność rozwiązań, w tym również interfejsów stron internetowych. Wykorzystuje się je przy projektowaniu witryn, jak i w późniejszych audytach UX, czyli sprawdzeniu, czy strona jest dostatecznie prosta, czytelna i odpowiada preferencjom użytkowników. Jednym słowem — czy można przyjemnie i wygodnie z niej korzystać. Przedstawiamy 10 heurystyk użyteczności, które podpowiadają, jak należy prawidłowo tworzyć strony internetowe.
#1 Pokaż status systemu
Interfejs powinien dawać użytkownikowi odpowiedź zwrotną po wykonaniu działania, aby wiedział, że wywołał oczekiwaną interakcję. Przykładowo w momencie dodawania produktów do koszyka, użytkownik powinien otrzymać potwierdzenie, że akcja przebiegła pomyślnie. Można to pokazać znacznikiem (np. kropką) przy koszyku.
#2 Zachowaj zgodność systemu z rzeczywistością
Elementy interfejsu strony powinny być opisane słownictwem i zwrotami, którymi użytkownik posługuje się na co dzień. Zbytni nacisk na specjalizację terminów może sprawiać trudność w zrozumieniu nawigacji, treści czy przekazywanych komunikatów. Zauważmy, jak wiele zwrotów w rzeczywistości wirtualnej jest zaczerpniętych ze świata rzeczywistego — pliki wyrzucamy do „kosza”, a kopiujemy „dokumenty”.
#3 Daj pełną kontrolę użytkownikowi
Użytkownicy lubią mieć kontrolę nad tym co robią na stronie internetowej. My jako projektanci powinniśmy zapewniać im „wyjścia awaryjne”. Przykładowo, jeśli użytkownik przez przypadek dodał jakiś produkt do koszyka, powinien mieć możliwość równie szybko go z niego usunąć.
#4 Spełniaj standardy i utrzymaj spójność
Witryna, którą projektujemy, nie jest jedyną w sieci. Użytkownicy codziennie korzystają z wielu stron, na których można zauważyć powtarzalne schematy tzw. spójność zewnętrzną. Jest ona podobna dla wszystkich witryn, dlatego użytkownik może korzystać ze stron intuicyjnie i bez zastanawiania się nad funkcją każdego z elementów.
Przykładowo internauci są przyzwyczajeni, że pod logo (najczęściej umieszczonym w lewym górnym rogu) będzie podlinkowana strona główna, a wyszukiwarkę i symbol koszyka znajdą po prawej stronie na górze. Ważne jest również utrzymanie spójności wewnętrznej, czyli wykorzystanie jednej konwencji stylistycznej w całym serwisie.
#5 Zapobiegaj błędom
Aby zaoszczędzić użytkownikowi frustracji, warto poinformować go od razu, czego od niego wymagamy np. przy tworzeniu hasła do profilu. O wiele łatwiej podać informację, że hasło musi zawierać cyfrę i przynajmniej jeden znak specjalny niż pozwolić użytkownikowi wpisać coś i dopiero wyświetlić błąd informujący, że nie dodał któregoś z wymaganych elementów.
#6 Daj wybór, zamiast wymagać
Żyjemy w czasach, w których jesteśmy zasypywani ogromną ilością informacji. Jako projektanci musimy mieć świadomość, że użytkownik korzystający z naszego rozwiązania może potrzebować ułatwień np. podpowiedzi w wyszukiwarce na stronie, zamiast wpisywać całą frazę z pamięci. Możliwość (ograniczonego) wyboru drogi osiągnięcia celu procentuje.
#7 Zapewnij elastyczność i efektywność
Z naszego serwisu będą korzystać osoby początkujące, zaawansowane, a także osoby z dysfunkcjami. Interfejs musi być dostosowany dla każdej z tych grup, dając możliwość wykorzystania zarówno podstawowych, jak i zaawansowanych funkcji. Elastyczność i efektywność to także kwestie związane z dostępnością, gdzie użytkownik ma możliwość powiększania, zmniejszania fontu czy zmianę kontrastu na stronie.
#8 Zadbaj o estetykę i minimalizm
Czasem mniej znaczy więcej. Również interfejs niekiedy powinien zawierać wyłącznie niezbędne elementy. Przykładowo formularze rejestracji, aby nie przytłoczyć użytkownika, powinny składać się z minimum rubryk do wypełnienia. Zasada dotyczy też treści na stronie, ich rozmieszczenia oraz długości — użytkownikowi będzie trudno skupić się na bloku tekstu i najprawdopodobniej w ogóle go nie przeczyta. Jednym z rozwiązań jest podzielenie treści na akapity ułatwiające odszukanie interesującego kontentu, jednak często warto skrócić treść do niezbędnego minimum.
#9 Zapewnij obsługę błędów
Projektując interfejs, powinniśmy robić to w jak najbardziej przystępny i jasny dla użytkownika sposób, aby nie miał miejsca na popełnienie błędu. Jeśli jednak błąd się pojawi, powinniśmy — możliwie szybko — pomóc go rozwiązać np. poprzez komunikat z instrukcją, napisany prostym i zrozumiałym językiem,
#10 Udostępnij pomoc i dokumentację
Nie każdy system będzie od początku wystarczająco intuicyjny, dlatego dobrą praktyką jest zastosowanie samouczka czy sekcji FAQ (najczęściej zadawane pytania). Jednocześnie standardowym elementem stron jest polityka prywatności, która powinna być prosta do znalezienia i zawsze dostępna.
Powyższy zbiór heurystyk odnosi się do podstawowych obszarów wpływających na doświadczenia użytkownika korzystającego ze strony internetowej. Cechą heurystyk nie jest odpowiadanie bezpośrednio na pytania, a skłonienie do tworzenia przemyślanych projektów. 10 heurystyk użyteczności jest bardzo dobrą podstawą do projektowania mądrzejszych stron internetowych oraz wykonywania wartościowych audytów UX.
O autorze:
Patrycja Król — Graphic Designer w grupie strategiczno-kreatywnej JAAQOB HOLDING™.
Studentka V roku na kierunku Projektowania Graficznego Wydziału Artystycznego UMCS
w Lublinie. Pasjonatka w zakresie użyteczności stron internetowych. Projektowaniem
graficznym zajmuje się od 5 lat.
