Na dzisiejszym rynku coraz częściej dochodzi do transakcji, gdzie przedmiotem obrotu jest przedsiębiorstwo lub jakieś prawa odnoszące się do organizacji. W takiej sytuacji obligatoryjne staje się określenie ceny transakcyjnej. Aby tego dokonać potrzebujemy przeprowadzić wycenę wartości przedsiębiorstwa.
Co to jest wycena wartości przedsiębiorstwa?
Wycena wartości przedsiębiorstwa to nic innego jak określenie, ile jest warte dane przedsiębiorstwo. Nie jest to jednak jednoznaczne z określeniem ceny sprzedaży firmy, gdyż ta może zależeć od wielu innych czynników takich jak pilność zakupu/sprzedaży podmiotu czy zdolności negocjacyjne jednej ze stron. Wartość przedsiębiorstwa może również się różnić w zależności od zastosowanej metody wyceny.
Co stanowi o wartości przedsiębiorstwa?
Jeszcze kilka lat temu przeważała opinia, że o wartości przedsiębiorstwa decydują tylko budynki, meble czy maszyny ? czyli przedmioty, które można sprzedać w tradycyjnej transakcji sprzedaży. Jednak jakiś czas temu nastąpiło pewne przewartościowanie i obecnie wygląda to całkiem inaczej. Używane najczęściej majątkowe metody wyceny wartości przedsiębiorstwa mają jedną wspólną wadę, nie obejmują powiązanych ze składnikami majątkowym, składników niematerialnych (intangible) firmy takich jak: reputacja firmy, pozycja firmy na rynku, konkurencyjna oferta, doświadczenie, kwalifikacje pracowników czy kultura organizacyjna.
Jaki jest cel przeprowadzenia wyceny przedsiębiorstwa?
Najczęstszym celem przeprowadzenia wyceny firmy jest transakcja sprzedaży podmiotu. Określenie wartości przedsiębiorstwa konieczne jest również w wielu innych sytuacjach takich jak:
– podział przedsiębiorstwa,
– fuzja z innym podmiotem,
– likwidacja przedsiębiorstwa,
– określenie wartości zabezpieczenie kredytu,
– wprowadzenie spółki na giełdę.
– Wyróżnia się cztery podstawowe funkcje wyceny wartości przedsiębiorstwa:
– argumentacyjną,
– doradczą,
– mediacyjną,
– informacyjną.
Jakie są metody wyceny przedsiębiorstwa?
Rozróżnia się cztery metody wyceny przedsiębiorstwa:
– majątkowe ? wartość przedsiębiorstwa wyznaczana jest na podstawie posiadanego przez firmę majątku, istnieje kilka odmian metod majątkowych,
– dochodowe ? metoda ta opiera się na założeniu, że wartość przedsiębiorstwa zależy od wygenerowanych w przyszłości dochodów i polega na dyskontowaniu przyszłych prognozowanych przepływów pieniężnych do wartości bieżącej,
– porównawcze ? inaczej zwane wskaźnikowymi lub mnożnikowymi, istotą tej metody jest porównanie wycenianej firmy z podobnymi podmiotami, które już zostały wycenione przez rynek,
– mieszane ? metoda ta jest połączeniem podejścia dochodowego i majątkowego wyceny przedsiębiorstwa i opiera się na założeniu, że wartość firmy nie powinna być określana tylko na podstawie posiadanego majątku, ale również na podstawie zdolności do generowania dochodów.
Czym charakteryzują się metody majątkowe wyceny wartości przedsiębiorstwa?
Podejście majątkowe to najstarszy historycznie sposób określenia wartości przedsiębiorstwa. W metodzie tej wartość posiadanego majątku stanowi podstawę do wyliczenia wartości przedsiębiorstwa.
Rozróżnia się następujące rodzaje metod księgowych:
– metodę wartości księgowej netto
– metodę skorygowanej wartości aktywów netto
– metodę odtworzeniową
– metodę likwidacyjną
Metoda wartości księgowej netto ? wynika ze sporządzonego bilansu, otrzymuje się ją przez pomniejszenie wartości aktywów o wszelkiego rodzaju zobowiązania. Metoda ta rzadko odzwierciedla faktyczną wartość firmy (m.in. nie bierze pod uwagę inflacji, ponadto bardzo często występuje różnica między zużyciem ewidencjonowanym a faktycznym, co jest pomijane przez tę metodę).
Metoda skorygowanej wartości aktywów netto ? jest to metoda bardzo zbliżona do metody wartości księgowej netto, jednak tutaj wprowadzamy dodatkowo korektę wartości poszczególnych aktywów i pasywów. Korekta sprowadza wartości księgowe netto do wartości rynkowych.
Metoda odtworzeniowa ? wg tej metody wartość przedsiębiorstwa jest równa kosztom, które trzeba ponieść na wybudowanie i zorganizowanie nowego przedsiębiorstwa o takim samym poziomie działalności jak wyceniana firma (zaletą tej metody jest to, iż bierze do analizy aktualne ceny poszczególnych składników majątku).
Metoda likwidacyjna ? wartość przedsiębiorstwa to suma cen, które można osiągnąć poprzez sprzedaż wszystkich składników majątku firmy.
Czym charakteryzują się metody dochodowe wyceny wartości przedsiębiorstwa?
W podejściu dochodowym wartość firmy jest uzależniona od możliwości firmy do generowania zysków. Wartość firmy to suma zdyskontowanych dochodów, jakie w przyszłości może przynieść przedsiębiorstwo. Sporządzenie wyceny tą metodą jest działaniem złożonym, gdyż konieczne jest przygotowanie odpowiedniego modelu finansowego. Jednocześnie atutem podejścia jest to, że wycena oparta jest o zdolności przedsiębiorstwa do generowania przepływów, co uzasadnione jest prostym rachunkiem ekonomicznym.
Czym charakteryzują się metody porównawcze wyceny wartości przedsiębiorstwa?
Metoda porównawcza polega na ustaleniu wartości przedsiębiorstwa na podstawie informacji o mnożnikach, których wartość rynkowa jest znana. Mnożniki są tak konstruowane, że pokazują stosunek wartości rynkowej przedsiębiorstwa do określonej zmiennej ekonomicznej.
Najczęściej stosowane mnożniki:
– P/E cena akcji do zysku na jedną akcję,
– P/BV cena akcji do wartości księgowej na jedną akcję
– P/S cena akcji do przychodów ze sprzedaży na jedną akcję.
Czym charakteryzują się metody mieszane wyceny wartości przedsiębiorstwa?
Wykorzystują elementy wycen majątkowych i dochodowych. Opierają się na założeniu, że wartość przedsiębiorstwa powiązana jest zarówno z wartością jego majątku jak i możliwością przynoszenia przez ten majątek dochodu. Ostateczną wartość przedsiębiorstwa uzyskuje się ze średniej (arytmetycznej lub ważonej) z uzyskanych wartości tymi dwoma sposobami.
Wartości materialne a niematerialne w organizacji
Często do wycen stosuje się metody majątkowe, gdyż główną ich zaletą jest szybkość przygotowania. Poza tym, metody te pojawiły się na rynku jako pierwsze i dlatego też są tak bardzo rozpowszechnione. Rynek jednak znacząco się zmienił i obecnie o sile organizacji nie decydują już tylko budynki i maszyny, a różne wartości niematerialne. Dla restauracji dużą wartość przynosi marka, pod jaką funkcjonuje oraz szefowie kuchni, którzy przygotowują potrawy o niepowtarzalnym smaku. Są oczywiście przedsiębiorstwa, gdzie wartości materialne decydują i w większości przesądzają o wartości firmy (np. firmy spedycyjne, kopalnie). Natomiast o sile firmy prawniczej, konsultingowej lub prywatnej kliniki decydują ludzie, ich kwalifikacje, doświadczenie i informacje.
Dlaczego wartości niematerialne są tak ważne
Wartości niematerialne coraz częściej są czynnikiem decydującym o sukcesie na rynku. Klient stojąc w sklepie przed półką z proszkami do prania w podobnych cenach, wybiera firmę którą lubi, która jest godna zaufania i sprawdzona. Podobnie jest z rynkiem pracy, najlepsi pracownicy chcą znaleźć się w takich firmach, gdzie będą szanowani i doceniani. Wyłowienie ?perełek? z rynku pracy wymaga budowy odpowiedniego wizerunku pracodawcy oraz obecności w różnych przedsięwzięciach, czyli obowiązkowy staje się tzw. Employer Branding. Firma chcąc osiągnąć sukces, musi być lepsza od konkurencji. Uzyskiwanie przewagi na gruncie składników materialnych może okazać się trudne, a na pewno kapitałochłonne (np. wykup gruntów pod centrum handlowe w super lokalizacji, nowoczesny tabor samochodowy w firmie transportowej), natomiast zdobycie przewagi w zakresie wartości niematerialnych często jest procesem długotrwałym i wieloetapowym.
Kilka słów na koniec…
?Określając wartość przedsiębiorstwa należy przede wszystkim pamiętać o celu przeprowadzanej wyceny? ? stwierdza Małgorzata Grendysa, analityk finansowy Pressiton Finance. ?Może bowiem okazać się, iż użycie nieadekwatnej metody znacznie zaniży lub zawyży faktyczną wartość firmy. Prostym przykładem może być rentowna firma z branży usług np. rekrutacyjnych. Zakładając, że firma wynajmuje niewielkie biuro i nie posiada znaczących składników majątku trwałego, użycie metody wartości księgowej netto czy metody likwidacyjnej wskaże na niska wartość firmy, podczas gdy faktycznie firma bardzo dobrze prosperuje i powinna zostać wyceniona na podstawie metody zdyskontowanych przepływów pieniężnych. Odwrotna sytuacja występuję w przypadku firm w likwidacji. Konieczne w tej sytuacji jest określenie wartości przedsiębiorstwa przez pryzmat sprzedaży poszczególnych składników majątku. Użycie w tym wypadku metod porównawczych czy dochodowych nie będzie odpowiednie? ? dodaje Małgorzata Grendysa.
Marta Zadrosz
www.pressitonfinance.com
