Pod pojęciem nieujawnionych dochodów rozumiemy, wszystkie korzyści majątkowe, jakie podjął podatnik, które nie znajdują uzasadnienia w złożonej deklaracji podatkowej i tym samym, pozostają dobrami, z których nie został odprowadzony podatek. Zadaniem Urzędu Skarbowego jest wyszukiwanie takich utajnionych źródeł dochodu i nałożenie kary podatkowej na podatnika, który nie ujawnił dochodu w swoim corocznym zeznaniu podatkowym.
Zmiany od nowego roku
Dotychczasowa ustawa o podatku dochodowym, będzie wyglądała zupełnie inaczej już od pierwszego stycznia 2016 roku, za sprawą nowelizacji uchwały, jaką podpisał Prezydent Bronisław Komorowski 23 stycznia 2015 roku. Zmiany będą dotyczyły regulacji w aspekcie związanym z terminami “dochodów nieujawnionych oraz dochodów z nieujawnionych źródeł”. Konieczność wprowadzenia zmian podyktowana jest podporządkowaniem ustawy do wyroków Trybunału Konstytucyjnego, jakie zapadły dnia 18 lipca 2013 roku. Nowelizacja ma położyć kres nadużyciom Skarbówki wobec prawa przedawnienia.
Okres przedawnienia
Długość samego okresu przedawnienia w zasadzie nie ulegnie zmianie. Dalej będzie on wynosił 5 lat, co w praktyce oznacza, że uzyskane dochody, tak naprawdę podlegają możliwości sprawdzenia i ewentualnego rozliczenia nawet do siedmiu lat od momentu jego uzyskania. Okres pięciu lat, zaczyna być bowiem liczony z końcem roku, w którym zostało zgłoszone zeznanie uwzględniające dany dochód. Jeżeli zatem jakiś dochód został uzyskany na początku 2014 roku, podatnik swoje zeznanie dotyczące całego dochodu z roku 2014 zgłasza zgodnie z prawem do końca kwietnia roku następnego, a więc, do końca kwietnia 2015 roku. Okres pięciu lat, zaczyna być liczony więc od pierwszego stycznia 2016. Nowelizacja nie uwzględnia zatem samej długości okresu przedawnienia, a jedynie sposób jego interpretacji, a właściwie późniejsze brzemię jego pozornego istnienia.
Dotychczasowe przepisy
Dotychczasowe prawo dawało większą władzę Urzędom Skarbowym, w zakresie roszczeń z tytułu nieopodatkowanego dochodu, którego termin weryfikacji minął i stawiało podatnika w bardzo niekorzystnej sytuacji. Dotyczy to głównie osób, które uzyskały dochód za granicą. Do tej pory, w sytuacji kiedy podatnik uzyskał dochód za granicami państwa, np. wygrywając na zagranicznej giełdzie lub ponosząc korzyści będące wynagrodzeniem za pracę, nie zgłosił tego dochodu w zeznaniu podatkowym, a okres możliwości jego weryfikacji uległ przedawnieniu, wcale nie oznaczało to, że opodatkowanie ukrytych dochodów przestało nad nim ciążyć.
Gdyby bowiem, podatnik zakupił np. nieruchomość z pieniędzy pochodzących z ukrytego czy też nieujawnionego dochodu już po momencie ich przedawnienia, a wartość wydatku, przekraczałaby wysokość dochodów wykazanych w zeznaniu, nieujawniony dochód, który uległ przedawnieniu zostałby opodatkowany zgodnie z tzw. karą podatkową i podatnik musiałby odprowadzić aż 75% podatku od wygranej kwoty na giełdzie, nie zaś 19%, czyli normalnej stawki dla wygranych na giełdzie. Powoływanie się na przedawniony nieujawniony dochód z giełdy, nie uchroniłoby podatnika od konieczności zapłaty kary, gdyż poprzednia ustawa dopuszczała tłumaczenie wydatków jedynie opodatkowanymi dochodami. Urząd Skarbowy stosował zatem w pewnym sensie nadużycia w stosunku do prawa przedawnienia. Dodatkowo, utajony dochód, którego termin przedawnienia nie minął, mógł zostać zgłoszony w ramach korekty zeznania, po minięciu terminu przedawnienia, podatnik tracił takie prawo, a przedawnienie jak widać na przykładzie opisanym powyżej, nie zwalniało z kary podatkowej. Przedawnienie nie było zatem przywilejem, wręcz przeciwnie, stawiało podatnika w gorszej sytuacji. Ten właśnie aspekt został zaskarżony przez Trybunał Konstytucyjny i zostanie zmieniony.
Przedawnienie w ramach nowej ustawy
Nowelizacja ustawy będzie bardziej korzystna dla podatnika i zarazem położy kres nadużyciom stosowanym przez kontrolę skarbową. Przywróci instytucji przedawnienia jej prawdziwe znaczenie, wedle, którego przedawniony nieujawniony dochód, nie będzie podlegał karze podatkowej w żadnej sytuacji. Zgodnie z nową ustawą, wydatek będzie mógł być tłumaczony nieopodatkowanym przedawnionym dochodem. Podatnik będzie jedynie obarczony obowiązkiem udowodnienia uzyskania takiego dochodu oraz czasu, w jakim to się stało. Inaczej mówiąc, obowiązek odprowadzenia podatku z nieujawnionego dochodu wygasa po pięciu latach od momentu końca roku, w którym złożono zeznanie.
