Jednym ze sposobów zwiększenia wpływów do budżetu, zapowiedzianych przez rząd, było uszczelnienie systemu podatkowego. Rozwiązaniem, które ma służyć określeniu legalnych granic optymalizacji podatkowej, jest klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania.
Klauzula weszła w życie 15 lipca 2016 roku, na podstawie Ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2016 poz. 846), uchwalonej w wyniku zatwierdzenia przez Sejm, Senat oraz Prezydenta RP przygotowanego przez rząd projektu. Czym jest i kiedy znajduje zastosowanie?
W centrum zainteresowania czynności, których nadrzędnym celem jest osiągnięcie korzyści podatkowej
Takie praktyki, jak np. korzystanie z podmiotów pośredniczących w sytuacji, gdy nie przynosi to realnych korzyści ekonomicznych lub gospodarczych, dziś znajdują się na cenzurowanym. Podobnie dzieje się, gdy firma w nieuzasadniony sposób dzieli operacje, czy podejmuje ryzyko gospodarcze, bądź ekonomiczne, którego skutki – z racjonalnego punktu widzenia – są korzystne jedynie w wymiarze uniknięcia czy oddalenia płacenia podatków. To wszystko praktyki uznawane, zgodnie z nową ustawą, za sztuczne, nakierowane na uniknięcie zapłaty należnych sum do Skarbu Państwa. W praktyce – uwagę zwracać będą działania, które:
– nie wygenerują żadnych zobowiązań podatkowych,
– wygenerują obciążenia odsunięte w czasie lub wyraźnie zaniżone,
– spowodują powstanie nadpłaty podatku lub uzyskania prawa do zwrotu podatku.
Gdy kontrola wykaże, że podjęte działania były sztuczne, stosowana będzie właśnie klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania. Na jej podstawie, Ministerstwo Finansów i Rozwoju określi podatkowe skutki podjętych przez firmę działań w sytuacji, gdyby obejścia prawne nie zostały zastosowane. Mówiąc wprost: naliczony zostanie adekwatny do rzeczywistej sytuacji podatek.
Kiedy klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania się nie stosuje?
Ustawa określa to bardzo jasno. Nowe prawo nie znajduje zastosowania, gdy:
– suma korzyści podatkowych nie przekracza wartości 100 000 zł rocznie (sytuacja dotyczy więc przede wszystkim dużych firm i korporacji),
– podmiot uzyska opinię zabezpieczającą z właściwego ministerstwa,
– opinia zabezpieczająca, o którą wnioskował podmiot nie została wydana w terminie,
– sprawa dotyczy podatku od towarów i usług (VAT) lub opłat i nieopodatkowanych należności budżetowych,
– inne przepisy prawa podatkowego pozwalają na podjęcie działań przeciwdziałających unikaniu opodatkowania,
– korzyść podatkowa została uzyskana przed wejściem w życie omawianej ustawy.
Należy również pamiętać, że od decyzji o zastosowaniu klauzuli i jej konsekwencji, wydanej w I instancji przez Ministra Rozwoju i Finansów przysługuje odwołanie.
Podkreślmy, że po wejściu w życiu Ustawy, możliwe stało się niewydanie interpretacji indywidualnej przepisów podatkowych w zakresie tych elementów, które mogłyby podlegać klauzuli. Dlatego też, by zabezpieczyć się przed ewentualnymi skutkami zmian legislacyjnych, warto dokładnie udokumentować cel gospodarczy i ekonomiczny podejmowanych działań. W sytuacjach wątpliwych zaś dobrze jest zwrócić się o opinię zabezpieczającą do właściwego ministerstwa (koszt rozpatrzenia wniosku o jej wydanie to 20 000 zł). Musi zostać wydana najpóźniej w ciągu 6 miesięcy od złożenia wniosku.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw – https://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20160000846
2. Serwis MFiR: https://www.finanse.mf.gov.pl/abc-podatkow/klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania
3. https://www.kancelaria-szip.pl/strefa-wiedzy/318,klauzula-przeciwko-unikaniu-opodatkowania.html