Rozmowa z wiceministrem gospodarki Rafałem Baniakiem. Czy w Pana ocenie można stwierdzić, że biznes w Polsce jest odpowiedzialny społecznie? Czy w ogóle ?odpowiedzialność społeczna? funkcjonuje wśród przedsiębiorców czy to raczej puste hasło?
Jak wskazują ostatnie badania, 20 proc. przedsiębiorstw działających w Polsce deklaruje stosowanie narzędzi i systemów zarządzania społeczną odpowiedzialnością biznesu (CSR). Jest to dowód na to, że obszar ten rozwija się, ale jeszcze nie jest normą w naszym kraju. Wydaje się, że przedsiębiorcy nie do końca świadomi są potencjału i korzyści płynących ze społecznej odpowiedzialności firm. Najwięcej działań w zakresie CSR podejmują międzynarodowe korporacje. Jednak coraz częściej zauważamy, że również małe i średnie przedsiębiorstwa odgrywają istotną rolę w rozwoju lokalnych społeczności.
Jakie działania powinny się kryć za tego typu działalnością?
CSR rozumiany jest zwykle jako odpowiedź biznesu na wyzwania zrównoważonego rozwoju, uwzględniająca, takie obszary jak ład organizacyjny, środowisko, etyka biznesu, kwestie związane z klientami/ konsumentami, rozwój społeczny.
Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO) już w 2004 r. przedstawiła propozycję opracowania normy zawierającej wytyczne dotyczące odpowiedzialności społecznej. W 2005 r. powstała międzynarodowa grupa robocza ISO/TMB/WG SR Social Responsibility, której zadaniem jest opracowanie normy międzynarodowej ISO 26?000. Przy Polskim Komitecie Normalizacyjnym powołany został Komitet Techniczny ds. Społecznej Odpowiedzialności, w skład którego wchodzą reprezentanci środowisk zainteresowanych promowaniem CSR w Polsce. Przyjęcie tej normy w istotny sposób poprawi spójność podejścia do CSR oraz komunikację pomiędzy zainteresowanymi stronami.
Bardzo ważne jest, aby aspekty środowiskowe i społeczne były zarządzane w sposób systemowy, umożliwiający ich integrację ze wszystkimi funkcjami biznesu. Mogłyby wówczas być stosowane jako kryteria przy wyborze podwykonawców w łańcuchu dostaw lub podstawy strategii marketingowej.
Czy Polska na tym tle różni się od swoich sąsiadów?
Trudno porównywać nasze doświadczenie z krajami, w których temat ten zajmuje ważne miejsce w debacie publicznej od wielu lat. Tam też zaangażowanie przedsiębiorstw jest na znacznie wyższym poziomie.
Szereg państw wysoko rozwiniętych rozpoczęło debatę publiczną na temat CSR już pod koniec lat 70-tych XX w. W Polsce nurt ten pojawił się dopiero z początkiem XXI w. wraz z napływem dużej liczby zagranicznych inwestorów i stale się rozwija.
W międzynarodowym rankingu tzw. odpowiedzialnej konkurencyjności (Responsible Competitiveness Index) Polska zajęła w 2007 r. 54 miejsce (na 108 sklasyfikowanych krajów dostarczających 96 proc. światowego PKB). Wyprzedziliśmy jednak kilka krajów europejskich. Najlepiej w rankingu wypadły państwa skandynawskie. Spośród krajów UE Rumunia i Bułgaria znalazły się poniżej Polski. Liczę, że nasza pozycja będzie się poprawiać w kolejnych latach.
8 maja br. premier podpisał zarządzenie w sprawie powołania Zespołu do spraw Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw. Skąd potrzeba stworzenia takiego Zespołu?
Jest to odpowiedź na oczekiwania naszego społeczeństwa. Rząd w moim przekonaniu powinien działać w roli uczciwego pośrednika pomiędzy biznesem a społeczeństwem, a także określać granice odpowiedzialności biznesu za kwestie społeczne i środowiskowe.
Chcemy także skoordynować zadania realizowane przez rząd. Szczególnie ważne jest uwzględnienie zagadnień zrównoważonego rozwoju w poszczególnych strategiach sektorowych. Dlatego też zadaniem Zespołu ds. Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw jest wykorzystywanie doświadczeń oraz upowszechnianie dobrych praktyk w obszarze CSR z innych państw. Będzie on także proponował rozwiązania dotyczące koordynacji działań poszczególnych organów administracji publicznej w zakresie promocji i wprowadzania zasad CSR. Przede wszystkim jednak Zespół będzie tworzył warunki lepszej komunikacji oraz dialogu pomiędzy administracją, biznesem, partnerami społecznymi oraz organizacjami pozarządowymi w sprawach dotyczących CSR.
Czy CSR to niezbędny element rozwoju czy raczej jak powiedział prof. Grzegorz Kołodko ?to rządy, a nie bankierzy czy finansiści muszą troszczyć się o przyszłe pokolenia??
Zainteresowanie kwestiami zrównoważonego rozwoju jest charakterystyczne dla dojrzałych gospodarek. Jestem przekonany, że CSR będzie siłą napędową przemian, jakie będą zachodzić również w Polsce.
W obliczu wyzwań związanych, m.in. ze zmianami klimatycznymi, czy też demograficznymi, przedsiębiorstwa zmuszone są do szukania nowych sposobów umożliwiających osiągnięcie przewagi konkurencyjnej. W szczególności dotyczy to zwiększania efektywności wykorzystania dostępnych zasobów, zarówno materialnych, jak i niematerialnych. Dużą rolę odgrywają kwalifikacje oraz motywacja pracowników, kultura organizacji, reputacja, czy know-how. Przedsiębiorstwa, które podejmują dobrowolne zobowiązania na rzecz zrównoważonego rozwoju, zyskają lepszy wizerunek, większy prestiż i zaufanie klientów. To z kolei sprzyja nawiązywaniu nowych kontaktów biznesowych i zwiększa szanse rozwoju i ekspansji w branży. W dłuższej perspektywie firma zyskuje zaufanie i lojalność konsumentów oraz nowych odbiorców, a tym samym sprzedaż jej produktów wzrasta.
Obserwujemy także rosnące znaczenie giełdowych indeksów odpowiedzialności społecznej, np. Dow Jones Sustainability Index, FTSE4Good. Próbę uruchomienia krajowego indeksu CSR podjęła także Warszawska Giełda Papierów Wartościowych.
W tym kontekście należy także zwrócić uwagę na potrzebę odbudowy zaufania do instytucji rynkowych zarówno na terenie UE, jak i na świecie. Dotyczy to zarówno krajowych, jak i międzynarodowych przedsiębiorstw, banków, funduszy inwestycyjnych itp., ale też władz sprawujących nadzór nad ich funkcjonowaniem.
Czy powinny zostać wprowadzone regulacje prawne zobowiązujące firmy do przestrzegania zasad CSR?
Wszelkie inicjatywy ustawodawcze w tym obszarze powinny być poprzedzone szeroką dyskusją angażującą przedstawicieli nauki i biznesu, organizacji pozarządowych czy konsumentów. Nie ulega wątpliwości, że CSR musi być oparty na transparentności oraz dialogu społecznym, zwłaszcza w okresie spowolnienia gospodarczego.
Dzisiaj ważne jest rozpowszechnianie informacji i dzielenie się dobrymi praktykami w zakresie CSR, a także tworzenie sprzyjających warunków do podejmowania dobrowolnych zobowiązań na rzecz zrównoważonego rozwoju.
Czy władze państwowe działają na rzecz zapewnienia odpowiedzialnego funkcjonowania rynku poprzez właściwą politykę, np. w formie zachęt podatkowych? Czy podejmują działania pozwalające eliminować nieodpowiedzialne praktyki, zachęcając jednocześnie do praktyk odpowiedzialnych?
Ważne jest, aby wszelkie zmiany istniejących instrumentów ekonomicznych czy wprowadzanie nowych uwzględniały skuteczność ekologiczną, efektywność ekonomiczną i sprawiedliwość dystrybucyjną. Musimy także wprowadzać je stopniowo i z należytą rozwagą, aby uniknąć zagrożeń dla poszczególnych sektorów gospodarki oraz nadmiernych obciążeń po stronie społeczeństwa.
W moim przekonaniu potrzebne jest wdrożenie tzw. zielonej reformy podatkowej, która została wskazana w ?Dokumencie Implementacyjnym Krajowego Programu Reform na lata 2008-2009?, przyjętym przez Radę Ministrów 19 maja 2009 r.
źródło: www.GazetaFinansowa.pl
